Wat we van een nieuwe krant willen

Superman heeft zijn krant verlaten, net als vrijwel alle Nederlanders tussen de 20 en 35 jaar oud. Die lezen gemiddeld nog maar een kwartiertje per week een dagblad en de jongste krant van Nederland bedient een lezer met de gemiddelde leeftijd van 42 jaar. Kranten baden over vijf jaar in een bloedbad, omdat de papieren inkomsten steeds minder worden en er nooit serieus geïnvesteerd is in vernieuwing.

Jammer voor hen. Nog erger voor ons. Wat komt er voor in de plaats? Wat willen wij van journalisten? Hier een aanzetje. Gebaseerd op tientallen gesprekken met generatiegenoten (in leeftijd of geest). Vul ‘m aan. Doe ermee wat je wilt.

Minder

We willen geen papieren schuldgevoel op de deurmat. Geef ons zo min mogelijk. We willen geen krant die elke dag met frisse tegenzin een paar pagina’s bladvulling produceert. We hebben de krant niet meer nodig om verveling te bestrijden. Tijd doden lukt wel met de telefoon, daar hebben we geen dagblad voor nodig. We willen de bare essentials.

We willen een krant die zo gericht mogelijk haar taak vervult en zo min mogelijk van onze tijd vraagt. De nieuwe krant moet een dagelijkse fix voor ons worden, een medicijn tegen de oppervlakkigheid die ons in een door beeldvorming gedomineerde maatschappij tegemoet komt. We willen een shot dat we tot ons móéten nemen om de wereld te kunnen begrijpen.

Twijfel

Een goeie krant zaait twijfel en laat ons zien dat de wereld ongrijpbaar is. Als iets nog bij de redactie onbekend is, of als de redactie er qua analyse of moreel oordeel niet uitkomt, willen we dat weten. Een orakel bestaat niet, niemand weet hoe de wereld precies in elkaar steekt, en een krant die dat elke dag durft toe te geven, is een geloofwaardige en eerlijke gids. Share your learning curve, zoals Joris Luyendijk het in 2011 verwoordde:

Expliciet

We willen niet meer zelf uitvinden waarom we iets moet lezen. We moeten hele dag al beslissingen nemen. ‘Moet ik wel of niet op die Facebook-notificatie klikken? Start ik wel of niet Twitter op? Ga ik nu Angrybirds spelen of Dostojevski lezen? Moet ik wel of niet op dit whatsappje reageren? Pak ik nu.nl/achterklap met ontbijt al mee, of wacht ik tot de lunch?’ Subtiliteiten passen niet meer in dit medialandschap. Die verzuipen in de herrie. Van alle informatie moet de noodzaak direct duidelijk zijn. Daarom moeten alle schrijvers van de nieuwe krant de schroom die bij gedegen nieuwsverhalen schrijven hoort van zich afwerpen en ons direct en doelgericht informeren. ‘Dit is de moeite waard, want’, ‘Ik word hier kwaad om, want’, ‘Deze ontwikkelingen mag je niet missen, want’. We willen dat de journalist zijn missie en drijfveren altijd expliciet maakt, zodat we altijd weten waarom het stuk onze tijd, aandacht en geld waard is.

Open

De informatie die in de krant verschijnt, is vrij. Abonnees mogen stukken doorsturen. Niet-abonnees kunnen de stukken gratis op de site lezen. Informatie laat zich niet inperken, wil vrij zijn. Je kan niet tegen oerbehoeften vechten. Als wij iets bijzonders zien, willen we het delen. We laten ons niet hinderen door een muur, het ontbreken van een copy/paste-functie. Dan maken we wel een screenshot, of een foto van het scherm zelf, als het nodig is. Als we maar kunnen delen wat ons raakt. Een slimme krant vecht daar niet tegen, een slimme krant probeert het voor zich te laten werken.

Gemak

We willen best betalen voor gemak. Voor dagelijkse digitale bezorging in een mooie app. Na acht keer gratis een fantastisch stuk te hebben gelezen, willen we onderdeel uitmaken van de club waar die stukken vandaan komen. Lid worden. Abonnee. We willen verrast worden door onze krant. Door haar ledenvriendelijkheid. Als we een probleem hebben met de krant, wordt dat opgelost op een manier die onze verwachtingen overtreft. De krant geeft om ons. Neemt ons serieus. Ziet ons als haar bestaansrecht. Is nederig.

Bijdragen

We stellen allemaal ons leven in dienst van een expertise, een vaardigheid. Daar zijn we goed in, daar werken we elke dag aan om er beter in te worden. Dat kunnen we beter dan de generalistische redacteuren bij onze krant. Die weer verschrikkelijk goed in filteren, selecteren en verhalen vertellen zijn, maar nooit zo diep in de materie zit als wij, specialisten. Maar we willen die kennis best delen. We willen een bijdrage leveren aan het informeren van andere clubleden.

Dus als de krant een factcheckrubriek heeft, dan willen we uitgenodigd worden om te helpen. Dan verwachten we dat de krant een tool heeft gebouwd waar alle beweringen staan die op dat moment worden gecheckt. Wij kunnen daaronder bronnen aandragen die de journalist kan helpen bij het factchecken. We willen best vragen beantwoorden, onze kennis delen. Als je het ons serieus vraagt. En zolang je maar niet die verdomde rolodex pakt waarin een groepje mensen staat die van mediacommentaartjes leveren hun beroep hebben gemaakt. Neem ons serieus, mik op onze vakkennis, en we maken samen de mooiste krant op aarde.

Klassiek

Tegelijkertijd willen we ouderwetse ronkende journalistiek verhalen lezen. Hunter S Thompson-style. De eenzame woeste verslaggever tussen de rebellen in de Libische woestijn. De gewiekste journalist die in nachtclubs lobbyisten ondervraagt en zo aan haar achtergrondinformatie werkt. De dossiervreters. Die klassieke journalistieke verhalen zijn nog steeds nodig. Het ouderwetse vakwerk, gegoten in een bikkelhard stuk van 1.500 woorden. Dat is een vorm van verhalen vertellen die nog niet failliet is.

Context

Maar we vertrouwen er wel op dat de krant nu eindelijk eens het eeuwenoude model van standaard-nieuwsverhaaltjes-produceren weggooit en de grote uitdagingen die deze chaotische tijd oproept, aangaat. We verwachten dat de krant papier vergeet en het als een heilige missie ziet de digitale mogelijkheden ten volle te benutten. We weten dat de krant programmeurs en interactie-ontwerpers net zo belangrijk vindt als journalisten, omdat zij net zo hard nodig zijn om een verhaal te vertellen. We vertrouwen erop dat de krant haar uiterste best doet om het nieuws in een context te plaatsen. Dat ze niet elke keer voorkauwt wie Assad ook al weer was, en wie zijn grootste tegenstanders zijn, maar dat ze een nieuwe vertelvorm uitvindt waarin updates en nieuwe analyses in een groter verhaal smelten. Kijk eens naar de app Circa, die de eerste stappen in die richting neemt.

Vermaak

Er moet natuurlijk ook wat te lachen vallen. Geef ons The Daily Show. Fokke en Sukke. Gekke columnisten die met een paar hilarische observaties de pijnpunten van onze samenlevingen bloot leggen (zoals Marcel van Roosmalen over Facebook-marketeers). Geef ons intelligent vermaak. Absurdisme. Als antidote tegen de springende sterren. Toon zelfspot. Laat een zucht van relativeringsvermogen door de krant gaan.

Hoop

Maar we willen vooral een oplossingsgerichte krant. De wereld gaat naar de klote. Financiële idioten drukken waarde alleen in geld uit en vreten de aardbol kaal. Gigantische naties maken een welvaartssprong en doen ook opeens een beroep op brandstoffen en luxe. Er sterven verdomme nog steeds mensen van de honger terwijl aan de andere kant van de wereld verwende consumenten tassenvol sweatshopshit bij de Primark kopen. Wat kunnen we er aan doen? Hoe kunnen we het verschil maken, desnoods alleen in onze kleine sociale omgeving? We willen een krant waar de grootste denkers, wetenschappers en doeners van onze tijd oplossingen aanreiken. Ons een schop onder de kont geven en vertellen wat we anders moeten doen. Hoe we voor zwakkeren moeten opkomen. Die ons niet vertellen hoe we moeten stemmen als we een paar treurige euro’s hypotheekrente-aftrek willen behouden, maar de politici aanwijzen die over een wereld nadenken waar over dertig jaar nog steeds mensen rondlopen. We willen een politieke krant. Een krant die ons gidst. Die durft te zeggen waar het opstaat. We willen een krant die ons wakker schudt zoals Jonathan Safran Foer dat deed met Eating Animals, Stéphane Hessel met Indignez vous! en Tony Judt met Ill Fares The Land. We willen geen struisvogelkrant die een beetje miept over partijgeneuzel in Den Haag.

Durf

We willen een krant die dit allemaal negeert. Die denkt: flikker op, wij bedenken zelf wel wat we je voorschotelen. Die zich net als Henry Ford, Igor Stravinsky en Steve Jobs realiseren dat wij als publiek helemaal niet weten wat we willen. Dat we vragen om een sneller paard. Maar toon in ieder geval durf. Ga aan de slag. Stop met het slappe gelul over overheidssteun, oneerlijke concurrentie, vervlakking, of papier wel of niet doodgaat, wie de advertentiemarkt domineert – het zal ons allemaal een zorg zijn. BOUW. Doe. Schijt hebben acties maken*. Hoe lang wil je verdomme nog klagend toekijken hoe zich een revolutie voltrekt? Sluit je aan. Red de kwaliteitsjournalistiek. Verras ons.

NU.

Naschrift (mei 2014): Wat mijn aandeel in deze strijd is? Ik probeer als uitgever van De Correspondent veel van bovenstaande ideeën werkelijkheid te maken. Misschien dat jij ook al vecht voor de toekomst van kwaliteitsjournalistiek. Laat het vooral weten in de reacties en wat je nodig hebt.