Dit boek ontleedt de leiderschapsstijl van Angela Merkel

In deze onzekere geopolitieke tijden mis ik soms het krachtige Europese leiderschap van Angela Merkel.

Ik vond haar een humaan politicus, bijvoorbeeld toen ze de Duitse grenzen openstelde voor 1 miljoen oorlogsvluchtelingen en tijdens de donkerste coronadagen de Zuid-Europese landen financieel wilde steunen.

Afgelopen weken las ik een biografie over de voormalige bondskanselier, geschreven door de Hongaars-Amerikaanse auteur Kati Marton.

Naast gelauwerd journalist, is Marton ook weduwe van de zeer invloedrijke Amerikaanse diplomaat Richard Holbrooke. Daardoor kan ze unieke momenten achter de schermen beschrijven (al voelt het soms te insider aan).

Marton beschrijft hoe Merkels kracht – kalmte, geduld en berekende beslissingen – ook haar zwakte vormt. Op momenten dat het volk krachtige woorden nodig heeft, vindt ze die maar zelden.

Toch bleek in september 2020 uit een onderzoek van Pew dat Angela Merkel wereldwijd als leider het meeste vertrouwen genoot. Wie vult nu op Europees niveau die grote schoenen?

Opvallende citaten uit het boek

Angela Merkel was 35 toen de muur viel. Ze groeide op in Oost-Duitsland omdat haar vader als uitgezonden pastoor vrijwillig en uit loyaliteit naar de kerk de oversteek vanuit het westen had gemaakt. Een paar jaar later trokken de Sovjets het IJzeren Gordijn op en zat het gezin vast.

Meteen na de val werd Merkel politiek actief. Ze viel op omdat ze proactief was en zich nergens te goed voor voelde:

Merkel saw an opening and seized it. Noticing sealed crates in the corner of the DA’s modest office, the scientist rolled up her sleeves and assembled the party’s first computers. Observing her, the neophyte East German politicians were impressed and offered her a seat at the table.

Kati Marton – The Chancellor: The Remarkable Odyssey of Angela Merkel

Een jaar later zat ze in het kabinet als minister voor vrouwen en jeugd

Ze maakte zich geen illusies over haar snelle carrièregroei:

The youngest and least experienced member of Kohl’s Cabinet was aware of the tokenism that had gotten her there. “This would not have happened if I had grown up in West Germany with the same capabilities,” she admitted, as clear eyed and analytical about herself as about others. Nor would Merkel waste the opportunity.

Kati Marton – The Chancellor: The Remarkable Odyssey of Angela Merkel

Merkel greep uiteindelijk de macht door in een krant een opiniestuk te plaatsen waarin ze de oude Helmut Kohl uit landsbelang vroeg op te stappen. Sidenote: welke Democratische kandidaat durft in de VS dezelfde oproep te doen aan de oude Biden?

Haar staf was haar heel trouw:

Her exceptionally loyal aides are fiercely protective of the woman whom most of them have served for a decade and a half. “You guys still all here?” US president Barack Obama marvelled, seeing Merkel’s team during a 2016 trip to Berlin, virtually unchanged since he took office in 2008.

Kati Marton – The Chancellor: The Remarkable Odyssey of Angela Merkel

Op haar bureau was Merkels motto zichtbaar:

On her desk, a Plexiglas cube was engraved with the chancellor’s mantra, “In der Ruhe liegt die Kraft” (“There is strength in calm”).

Kati Marton – The Chancellor: The Remarkable Odyssey of Angela Merkel

Ze wist uitstekend om te gaan met macho-politici als Poetin:

“She drains the drama out of her interlocutor’s posturing by restating what he just said in the simplest—almost childlike—language. When Putin blusters about his ‘national interest’ or ‘historic grievances,’ Merkel boils it down to a few simple phrases, making him sound less than brilliant.” Her goal was always to make her opponent spell out what exactly he was trying to achieve, free from the clouds of verbiage, so that serious negotiation might take place.

Kati Marton – The Chancellor: The Remarkable Odyssey of Angela Merkel

Ook omdat haar ego Merkel niet zo in de weg zat:

The fact that her role never became her identity will ease Angela Merkel’s transition. Unlike most politicians, she seemed emotionally self-sufficient: she never hungered for the public’s affection in the manner of a Bill Clinton or her own predecessors, Gerhard Schröder and Helmut Kohl. The most powerful woman in modern history is perfectly at ease being herself.

Kati Marton – The Chancellor: The Remarkable Odyssey of Angela Merkel

En:

A great deal of what she was able to achieve was not done in spite of her being a woman but because she was one. Again and again, she was able to park her ego in pursuit of her desired outcome. Negotiating is an arduous, patience-trying process—unsuitable work for those seeking immediate attention and credit.

Kati Marton – The Chancellor: The Remarkable Odyssey of Angela Merkel