Dit werkt echt: maak een todolijstje voor het slapengaan


Gloria Mark is een toonaangevend aandachtsonderzoeker. In haar instant standaardwerk Aandacht (2023) somt ze alle belangrijke onderzoeken naar digitale afleiding op. Dit vond ik opvallende observaties over hoe technologie onze focus beïnvloedt.

Zo vaak wisselt de gemiddelde kenniswerker van scherm

Mark citeert (deels eigen) onderzoeken naar hoe vaak mensen van computerscherm wisselen tijdens het werk. Schrijf je aan een plan maar check je ondertussen snel een mail? Dat telt als een wissel.

In 2004 wisselden mensen gemiddeld elke 150 seconden van scherm. Acht jaar later, in 2012, was dat gehalveerd naar 75 seconden. In het meest recente onderzoek klokten managers, administratief medewerkers, financieel analisten, onderzoekers en developers gemiddeld in op elke 44 seconden.

Zo ziet dat eruit in een grafiek:

Let op: de mediaan in het laatste onderzoek was 40 seconden. Dus dat betekent dat de helft van de observaties op de schermen korter dan 40 seconden waren.

Ook in films moeten we steeds sneller switchen

Gloria Mark schrijft:

The average film shot length in 1930 was twelve seconds, but then began to shorten, reaching an average of less than four seconds after the year 2010 [..]. Interestingly, the shot length for film sequels also decreased. For example, the shot length of the first Iron Man film averaged about 3.7 seconds; for Iron Man 2, 3.0 seconds; and for Iron Man 3, about 2.4 seconds.

Gloria Mark – Aandacht (2023)

Waarom is je kind onhandelbaar na schermtijd? Hierom:

De crux is dat het je energie kost om elke shotwissel in een film of video te verwerken. Daarom rust je niet uit van series bingen. Je brein is hartstikke hard aan het werk.

Als gevolg daarvan kunnen we na televisiekijken minder wilskracht opbrengen. Dat geldt ook voor kinderen:

A similar finding came in a laboratory study of four-year-olds who were put in one of two conditions: they either watched fast-paced videos or made drawings. They were better able to control their urges after drawing pictures than after watching the fast-paced videos. Taken together, we would expect these results to apply to children’s lives outside the laboratory: after watching a fast-paced video, children should have less ability to restrain their impulses. We know that for adults, the same type of inability to inhibit responses can happen when we’re low on cognitive resources.

Gloria Mark – Aandacht (2023)

E-mail is nog steeds een dingetje op werk: wat doet dat met onze aandacht?

Shocker: e-mail afschaffen leidt volgens Marks onderzoeken tot minder stress en toenemende productiviteit. Jammer alleen dat vrijwel geen enkel bedrijf zich hieraan durft te vragen.

Helpt een paar keer per dag je mail checken dan misschien? Uh, nee:

We recommended that organizations batch email, i.e., send it out two or three times a day. However, in a later study that I did in 2016, we tested whether reading email in batches really was associated with less stress. Unfortunately [..] we found that people who read email in batches showed no difference in stress levels compared to people who checked their email continually.

Gloria Mark – Aandacht (2023)

Wat helpt dan wel als het mail gaat? Zo min mogelijk tijd eraan besteden:

What did have an effect on stress though was the duration of time spent on email: people who spent more time daily on email were more stressed—even after controlling for their job demands and job autonomy.

Gloria Mark – Aandacht (2023)

Dit werkt echt: maak een todolijstje voor het slapengaan

Gloria Mark aandacht

De Russisch-Litouwse psycholoog Bluma Zeigarnik leefde in de roaring twenties. In het café merkte een collega op dat obers onbetaalde bestellingen keurig onthielden. Maar zodra de rekening was opgemaakt, kon de ober zich een specifieke bestelling niet meer herinneren.

Deze observatie wist Zeigarnik te repliceren in experimenten. Haar conclusie: in ons brein blijft informatie rondspoken van onafgemaakte taken.

Volgens Gloria Mark kun je door dit ‘Zeigarnik-effect’ maar beter een todolijstje maken voor het slapengaan. Dat zorgt voor minder gepieker voor het slapengaan.

Tijdens een experiment met 57 proefpersonen in een slaaplaboratorium moest de helft van een groep onafgemaakte taken voor de komende dagen opschrijven, de andere groep moest reeds afgeronde taken noteren.

De proefpersonen die onafgemaakte taken noteerden sliepen significant sneller in. Hoe gedetailleerder het lijstje, hoe eerder ze sliepen.

Helemaal niet zo gek idee van die hotels om een notitieblokje op het nachtkastje te leggen dus.

Ik heb het de afgelopen maand uitgeprobeerd, en het werkt heel goed voor mijn nachtrust.