Als je intentioneel leeft, kijk je naar de belangrijkste dingen in je leven, bevraag je wat anderen of het kritische stemmetje in je hoofd tegen je zeggen en kies je vervolgens een weg die goed bij je past.

En dat is hard nodig, want als je even niet oplet, leef je precies zoals anderen dat van je verwachten. Daar ben ik the hard way achtergekomen.

Jarenlang streefde ik naar dingen waarvan ik in de media hoorden dat ze me gelukkig zouden maken. Populariteit, rijkdom, succesvoller zijn dan anderen, enzovoort. Daardoor was ik chronisch ontevreden. Ik spiegelde me aan anderen. Was teleurgesteld in mezelf.

Misschien herken je die onrust wel. Ben je altijd bezig met wat er morgen beter kan, en vergeet je te genieten van vandaag.

Waarschijnlijk was ik nog steeds zo door het leven gegaan, als ik me niet kapot was geschrokken door een inzicht van de Amerikaanse onderzoeker Brené Brown.

Het schrikbeeld dat alles voor me veranderde

Brown interviewde duizenden mensen over geluk. De gelukkige mensen die ze sprak, schreven hun geluk ‘zonder uitzondering’ toe aan ‘dat ze actief dankbaarheid beoefenenden’. Helaas komt dat besef voor veel mensen te laat. Brown schreef in De Moed van Imperfectie over de interviews met mensen die iets verschrikkelijks hadden meegemaakt, zoals het verlies van een kind. Allemaal realiseerden ze zich dat de heel alledaagse momenten vóór de traumatische gebeurtenis de mooiste momenten in hun leven waren. Samen de hond uitlaten, het avondeten, dat soort dingen.

Opeens zag ik het volgende schrikbeeld: dat ik later op mijn sterfbed lag en me dan realiseerde dat ik altijd maar bezig was met wat er beter kon, zonder dat ik het geluk had gezien dat al die tijd voor me lag.

Daarom ging ik zeven jaar geleden op onderzoek uit. Hoe kon ik dit schrikbeeld voorkomen?

Eigenlijk weten we al wat ons gelukkig maakt

Ik las talloze boeken van gedragswetenschappers, filosofen en psychologen. En het gekke was: in al die boeken kwam ik overlap tegen. We weten eigenlijk precies waar we gelukkig van worden:

• Tijd doorbrengen met familie en vrienden;
• Anderen helpen;
• In een flow raken;
• Betekenisvol werk;
• Dankbaar zijn voor de dingen die we al hebben en ervaren.

Niet echt een verrassend lijstje toch?

Maar hoe kunnen we er dan naar leven?

De vraag die mij dus ging fascineren: als ik zo goed weet waar ik gelukkig van word, waarom handel ik daar dan niet naar?

Ik kwam tot de volgende conclusie: omdat we de hele tijd worden afgeleid van wat ons voldoening brengt.

We worden de hele tijd bestookt door reclames en (sociale) media die ons vertellen dat we nog populairder, nog slanker, nog rijker moeten worden. We vertellen elkaar graag succesverhalen.

Wapenen tegen afleiding

Terwijl populariteit, vermogen of succes ons geen geluk opleveren. Simpelweg omdat er nooit een punt komt dat het goed genoeg is, simpelweg omdat er altijd wel iemand rijker, populairder of slanker is. Met als gevolg dat je chronisch ontevreden bent met jezelf.

Toch blijven reclames, artikelen en onze sociale omgeving ons aanmoedigen. En blijven sociale media ons in het keurslijf van volgers, views en likes drukken. Dat doen ze omdat het eindeloos veel geld oplevert. Door al die producten die we kopen. Door al die advertenties die we op de socials bekijken.

Hoe kun je voorkomen dat je wordt meegezogen in die maalstroom van activiteiten die je altijd ontevreden houden? Door stil te staan bij wat je wél dagelijks voldoening geeft. Door vervolgens bewust te kiezen voor activiteiten die je wél duurzaam geluk brengen.

Door intentioneel te leven.

Ik heb allerlei oefeningen en rituelen in mijn leven geïntroduceerd die me hier gericht op houden. Zoals het bijhouden van een Dankboek en het schrijven van een persoonlijk manifest.

Intentioneel leven is nooit af

Dat wil niet zeggen dat ik nu intentioneel leef en daarmee de kous af is. De afleiding weerstaan en je richten op betekenisvolle activiteiten is een levenslange uitdaging. Dat is niet erg, dat is wat ons mens maakt. We hebben iets nodig om naar te streven. Iets dat ons leven betekenis geeft.

Voor mij is dat intentioneel leven.

Ik hoop dat het voor jou ook heel waardevol kan zijn.

Wil je beginnen met intentioneel leven?

Ik heb een Notion Template gemaakt waar alle oefeningen in staan die ik gebruik om intentioneel te leven.

Alles wat ik heb ontwikkeld op basis van de literatuur en mijn zoektocht, staat erin. Met 33.000 woorden, tien hoofdstukken en twintig oefeningen.

Je kunt er direct mee aan de slag:

Probeer het template uit

In mijn zoektocht naar intentioneel leven merk ik dat een spanning tegenkom.

Het is in de psychologie en gedragswetenschappen aangetoond dat het najagen van succes ons niet gelukkig maakt. Ik herken dat uit persoonlijke ervaring. Soms lijk ik wel chronisch ontevreden omdat ik alleen maar denk aan ongerealiseerde dromen. Terwijl ik zoveel heb om dankbaar voor te zijn.

Altijd maar meer willen diende voor de prehistorische mens een duidelijk doel: overleven. Maar in de moderne westerse wereld lijkt het een ideaal recept om structureel ongelukkig te zijn met wat je nog niet hebt.

Als ik streef naar iets wat ik nog niet heb, ben ik per definitie ongelukkig met mijn huidige situatie. Als een hamster in een rad.

Om het nog erger te maken: we weten uit onderzoek en levenservaring dat het behalen van een succes ons alleen maar even een korte kick geeft. Daarna willen we weer meer. Een nieuw huis, een grote promotie: even was ik er blij mee. Toen dacht ik: what’s next?

Zoals Harry Mulisch schreef in De ontdekking van de hemel:

“Als je eindelijk hebt bereikt wat je wilde bereiken, is het niet meer wat je wilde bereiken, maar eenvoudig datgene wat je hebt bereikt. Dan is het vanzelfsprekend geworden. Wat je wint verlies je eigenlijk, welbeschouwd.“

Daarom geloof ik zo in het beoefenen van dankbaarheid. Voldoening vindt je door je blik te richten op wat je al wél hebt. Schrijven in mijn Dankboek helpt me daar dagelijks bij.

Maar dat is niet het einde van het verhaal.

Ik zal altijd méér willen…

Hoe vaak ik ook in mijn Dankboek schrijf.

Want het is mens eigen om altijd op zoek te zijn naar nieuwe dingen. Die natuurlijke aard valt niet te ontkennen.

De menselijke drift om meer te willen, om vooruitgang te boeken, brengt ons ook veel goeds. Zowel op individueel als op maatschappelijk niveau. Het streven naar iets, het visualiseren van een toekomst, in opstand komen tegen onrecht: al die activiteiten maken ons mens. Onze dromen en verlangens vormen onze identiteit.

Dat is de spanning die ik bedoelde: ik weet dat het najagen van succes geen voldoening brengt, maar dat streven is tegelijkertijd de basis van menszijn.

Hoe kan ik met die spanning omgaan?

De afgelopen zeven jaar – eigenlijk sinds ik vader werd – heb ik met die vraag geworsteld.

Ik denk dat in de buurt ben gekomen van een antwoord. En dat is niet: onderdruk je verlangens.

De uitdaging zit er denk ik in om te veranderen waar ik naar verlang

In het verleden richtten vrijwel al mijn ambities zich op populariteit en invloed. Méér lezers, méér aandacht op sociale media. Ik zal er nooit genoeg van hebben, want er is altijd wel iemand populairder of invloedrijker. Er is altijd wel iemand om jaloers op te zijn.

Maar als ik zorgvuldiger ben in waar ik naar streef, kan ik wel voldoening vinden.

Als ik streef naar activiteiten die inherent betekenisvol zijn. Zoals het helpen van anderen, tijd doorbrengen met dierbaren, plezier hebben in je werk om de intrinsieke waarde ervan, zorgen voor mensen en dingen om me heen, het leren van nieuwe vaardigheden en contact met mijn directe leefomgeving.

Als ik daar naar streef, ben ik een streber die sowieso succesvol is. Want deze activiteiten zijn inherent waardevol, los van of ik een bepaald punt bereikt.

Het maakt niet uit hoeveel ik geniet van werk of zorg. Het feit dat ik het alleen al doe, heeft betekenis en geeft me daardoor voldoening.

Ik kan dus op een gezonde manier wildambitieus zijn. Daarin volg ik mijn menselijke natuur. Maar evolutionair is het onzinnig om nog te blijven streven naar klassiek statusverhogende concepten. Ik wil ervoor zorgen dat mijn ambities zich richten op betekenisvolle activiteiten.

Naschrift: Dat doe ik aan de hand van oefeningen als het schrijven van een persoonlijk manifest, het maken van een jaarplan, het stellen van wekelijkse vragen aan mezelf en het bijhouden van een dankbaarheidsdagboek. Al deze oefeningen heb ik samengebracht in een digitaal werkboek dat jij ook kunt gebruiken.

Mis je een focus in je werk? Zeg je vaak ‘ja’ tegen dingen waar je later spijt van krijgt? Wil je meer tijd besteden aan activiteiten die je voldoening geven?

Schrijf dan een persoonlijk manifest. Een tekst die ten grondslag ligt aan alles wat je doet.

Acht maanden geleden heb ik er zelf één geschreven. Het heeft me richting gegeven, bijvoorbeeld als ik voor lastige dilemma’s stond. Elke keer als ik het manifest lees, krijg ik er energie van.

Daarom deel ik het persoonlijke manifest nu graag met jou. Ik heb ook een betaald Notion template gemaakt om makkelijk in te vullen. Dit kun je in het artikel verwachten:

In 2020 schreef ik een aantal artikelen over mijn fascinatie voor de FIRE-beweging. Onder andere over de negen stappen die ik zette naar financiële onafhankelijkheid.

Inmiddels heb ik vrijwel alles beschreven wat ik vind interessant aan FIRE (Financial Independence, Retire Early). Behalve één ding: ik heb nooit goed uitgelegd waarom ik er – na jaren van ontevredenheid over mijn financiën – in 2017 eindelijk aan begon.

Dat kwam door één man. Peter Adeney, alias Mr. Money Mustache, trok me over de streep. Hij is een volstrekt origineel figuur, schrijft ongelooflijk overtuigend, en is hier en daar onuitstaanbaar in zijn bezuinigingsdrang.

Het leek me interessant om hem eens te portretteren en zijn belangrijkste ideeën op een rijtje te zetten. Bijvoorbeeld waarom FIRE bijvoorbeeld niet om rijkdom draait, maar om vrijheid.

Als je Adeney nog niet kent, is dit hopelijk een goede introductie. Heb je hem wel al gelezen? Dan hoop ik dat onderstaand overzicht van zijn ideëen alsnog enthousiasmerend werkt voor je eigen FIRE-reis.

Kom ik middenin een pandemie met dankbaarheid aanzetten?

Ja. 

Want als je elke dag opschrijft waar je dankbaar voor bent, zorgt dat ervoor dat je naast negatieve gevoelens ook positieve gevoelens ervaart. En dat geeft heel veel steun.

Een citaat uit de Volkskrant van vandaag, die twee wetenschappers over dankbaarheid interviewde: 

“Dankbaarheid blijkt een beschermende werking te sorteren tegen psychische klachten en is een aanjager van veerkracht; mensen die dagelijks een dankbaarheidsdagboek bijhouden waarderen hun leven hoger en ervaren een betere mentale gezondheid dan mensen die dat niet doen.”

Aan Evelien van Veen van de Volkskrant mag ik als ervaringsdeskundige vertellen over het bijhouden van een Dankboek, wat ik nu al vijf jaar doe:

“Het heeft me een stuk opmerkzamer gemaakt voor wat ik belangrijk vind. Dat zijn familie en vrienden – als je na een tijd je lijstjes terugleest, gaat het bijna altijd om mooie momenten met anderen. Het heeft me ook rustiger gemaakt. Ik maal minder om zichtbaarheid op sociale media, bijvoorbeeld, terwijl ik daar vroeger heel druk mee was.”

Evelien vroeg ook of het schrijven me uit de put helpt: 

“Ja, ook. Door corona moeten thuiswerken met kleine kinderen is slopend, maar ik ben er wel een geduldiger vader van geworden, dat had ik me zonder dankbaarheidstraining vast niet zo gerealiseerd.“

Dit schreef ik bijvoorbeeld de laatste weken in mijn Dankboek:

Ik ben dankbaar voor…

• het dansen met mijn kinderen op Santé van Stromae
• een lange wandeling met vrienden door een mistig maar zonnig bos
• dat mijn oude stamcafé me als een verloren zoon onthaalde
• dat ik een writer’s block overwon door gewoon te beginnen met schrijven en niet te stoppen
• een inspirerende documentaire over het ondernemerschap van Ralph Lauren
• twee vrienden die me uit een werk-gerelateerde put praatten
• dat mijn vrouw en ik elkaar meer spreken door de avondlockdown

Ik hoop van harte dat je het schrijfritueel (uitleg) in deze moeilijke tijd een kans geeft.