Interviewen: leer goede vragen stellen

Categorie: Interviewen

🎙 Leer met deze gids betere vragen te stellen

Voor mijn podcast Jonge Jaren probeer ik te groeien als interviewer. Ik heb nog veel te leren, maar het leek me nuttig mijn tot nu toe opgedane kennis alvast te delen.

Want ook als je niet interviewt, komt het goed kunnen stellen van vragen vaak van pas.

Of het om een sollicitatiegesprek gaat of een gesprek met een vriend: het is een vaardigheid die je helpt bij het brengen van diepgang in gesprekken. Om dat waar het écht om draait naar boven te halen.

Inhoudsopgave

Deze gids is een levend document. Ik blijf deze pagina aanvullen met nieuwe inzichten en tips. Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief om een seintje te ontvangen bij updates.

Voorbereiding
Je gevoel tijdens het gesprek
Je houding tijdens een interview
Voorbeeldvragen
Alle artikelen op een rij

Interviewlessen

Een samenvatting van de belangrijkste lessen die ik tot nu toe leerde over interviewen.

📚 Voorbereiding

Bepaal wat voor interviewer je wil zijn. Wat is je drijfveer? Noteer die voor jezelf om het scherp te krijgen. Mijn drijfveer: de geïnterviewde hardop laten nadenken en samen nieuwe dingen ontdekken over zijn of haar levenslessen.
Ontdek de witte vlekken. Meesterinterviewer Guy Raz (How I Built This) besteedt een volledige werkdag aan lezen over de persoon die hij gaat interviewen. Hij probeert ‘witte vlekken op de wereldkaart’ van de geïnterviewde te vinden. Dat zijn overgangsmomenten die nog onduidelijk zijn in het leven van de geïnterviewde. Vaak is de gast die witte vlekken ook alweer vergeten. Daarom vertellen ze vaak dingen voor het eerst bij Raz.
Voorbereiding maakt improviseren mogelijk. Janine Abbring (Zomergasten) opereert als een jazzmuzikant. Door zich zeer grondig voor te bereiden durft ze tijdens het interview die voorbereiding los te laten en haar nieuwsgierigheid te volgen.
Bedenk in één zin waar het gesprek over gaat. Dat helpt bij het focussen tijdens zowel de voorbereiding als het gesprek.
Ontdek hoe de geïnterviewde de wereld ziet. En vraag vervolgens naar dat wereldbeeld. Zo pakt Terry Gross (Fresh Air) dit aan.

💚 Je gevoel tijdens het gesprek

Volg de spanning die je voelt. Janine deelde ook deze les met me: “Als je een gedachte in je hoofd hebt tijdens het interview die je niet durft uit te spreken, is het hoogstwaarschijnlijk precies de vraag die je moet stellen.”
Stap over je angst heen. Jeroen Wollaars (Nieuwsuur) bevestigt dit: “Je moet het bruggetje van ongemak over” en “als je merkt dat je bang wordt van een vraag, is het waarschijnlijk precies de goede vraag.”
Vertel zelf iets kwetsbaars. Op een functionele manier, uiteraard. Dan is de gast eerder geneigd dat ook te doen.

🤔 Je houding tijdens een interview

Wees charmant kritisch. Als je op vriendelijke wijze een kritische vraag stelt, bereik je meer dan wanneer je keihard de confrontatie aangaat. In dat laatste geval trekt de geïnterviewde vaak de ophaalbrug op. Voorbeeld van Jeroen Pauw: ‘Maar had u nu zelf het idee dat u antwoord gaf op de vraag?’.
Het hoogst haalbare: laat de geïnterviewde hardop nadenken. Dan is het écht gesprek, en niet een uiting van mediatraining. Volgens Ira Glass (This American Life) bereik je dat door te streven naar ‘een moment verbondenheid‘.
Ook doorvragen over details uit het standaardantwoord is een goede manier om het repertoire te ontstijgen.
Stel dezelfde vraag een paar keer. “Net zolang tot de geïnterviewde de vraag interpreteert zoals je ‘m bedoelt”, zegt Ira Glass.
Benoem je verbazing hardop. Daardoor gaat de geïnterviewde er nog meer over vertellen en het helpt je luisteraars bij het volgen van het gesprek.
Deel je theorieën over de gast. Sara Berkeljon (de Volkskrant) vertelde me dat je theses kunt vormen over de gast en die vervolgens voor kunt leggen. Als ze kloppen, krijg je bevestiging. Als ze niet kloppen, vertelt de gast het echte verhaal.

☝️ Goede voorbeeldvragen

Laat je gast een verhaal vertellen. Alex Blumberg (This American Life, Gimlet) gebruikt daar de volgende vragen voor:
- ‘Vertel me eens over de tijd dat…?’
- ‘Kun je me vertellen hoe het gesprek ging?’. Dan gaat een gast een dialoog reproduceren, wat heel leuk is om naar te luisteren.
- Vertel me over de dag dat je je realiseerde dat…’
- Welke stappen moest je nemen om van punt A tot punt B te komen?
- Om oprechte emotie en reflectie aan je gast te ontlokken: ‘Hoe voelde je je daardoor?’

Lees de artikelen over interviewen

Wil je een seintje ontvangen als ik een nieuwe tip over interviewen toevoeg? Geef je dan op voor mijn nieuwsbrief.

En weet, spannend blijft het altijd.

‘Elk interview is als een first date’
Marc Maron, WTF

Dit zijn de blogposts die ik over interviewen publiceerde:

Interviewlessen uit mijn favoriete podcast: How I Built This

15 juli 2022

How I Built This van Guy Raz staat in het lijstje van mijn favoriete podcasts.

Raz vraagt oprichters van onder andere Starbucks, WordPress, Mailchimp en Dell hoe ze hun bedrijven hebben opgebouwd.

Welke tegenslagen overwonnen ze? Wat was de rol van geluk?

Raz heeft rond zijn podcast een boek met de belangrijkste lessen uitgebracht en organiseert ook How I Built This ‘Summits’.
(meer…)
Janine Abbring en Jeroen Wollaars delen interviewlessen

27 mei 2022

Met POM organiseerden we een live-evenement in Amsterdam. Het was een theatraal en opgetogen samenzijn met onze 450 luisteraars.

Jeroen Wollaars (Nieuwsuur) en Janine Abbring (Zomergasten) deelden er hun interviewlessen.

In dit artikel deel ik wat ik van hen leerde.
(meer…)
Hoe laat je een podcastgast verhalen vertellen?

3 mei 2022

Voor POM en Jonge Jaren ben ik altijd op zoek naar goede interviewtips. Tim de Gier attendeerde me op het volgende filmpje van Alex Blumberg, de man die This American Life en podcastproductiehuis Gimlet bedacht:

In een podcast is het belangrijk om een gast verhalen te laten vertellen. Om dat voor elkaar te krijgen, adviseert Blumberg de volgende vragen stellen.
(meer…)
Wat ik tot nu toe leerde over het stellen van goede vragen

6 april 2022

Om beter te worden in het interviewen van mijn gasten voor Jonge Jaren, verslond ik de laatste tijd boeken, artikelen en, jawel, interviews over interviewen. Ik blijf interviewen ontzettend uitdagend vinden en heb nog veel te leren, maar het leek me leuk de tot nu toe opgedane kennis alvast te delen.

Want ook als je niet interviewt, komt het goed kunnen stellen van vragen vaak van pas. Of het nou om een sollicitatiegesprek gaat, of een gesprek met een vriend: het is een vaardigheid die je helpt bij het brengen van diepgang in gesprekken en dat waar het écht om draait naar boven te halen.
(meer…)
Schrijf de groten der aarde gewoon aan

6 december 2011

Pfauth.com » Interviewen

In de eerste paar jaar dat ik blogde, gebruikte ik m’n eigen publicatie om in contact te komen met journalistieke helden. In televisiestudio’s maakte ik me los van het klapvee voor een interview met bijvoorbeeld Matthijs van Nieuwkerk. In New York interviewde ik vrijwel alle Nederlandse correspondenten. Na een debat sprak ik de toenmalige chef van nrc.next aan, Hans Nijenhuis, en mocht ik na het interview bij die krant komen werken. Afgezien van Jort Kelder heeft niemand ooit zo’n interview geweigerd. Daar leid ik maar uit af dat 1) weinig jonge journalisten om interviews vragen, Van Nieuwkerk zou bij de driehonderdste keer wel nee hebben gezegd, vermoed ik, en 2) dat ze met plezier over hun werk praten. Ik adviseer u dan ook van harte hetzelfde te doen. Ter inspiratie het verhaal een middelbare scholier die 1963 honderdvijftig schrijvers aanschreef, waaronder de Grote der Aarden.
(meer…)